ԿԱՆՈՆԱՎՈՐ ԼԱՍՏԱՆԱՎԱՅԻՆ ԲԵՌՆԱՓՈԽԱԴՐՈՒՄՆԵՐԻ ՕՊԵՐԱՏՈՐԸ ԿԱ
Փոթի-Կովկաս նավահանգիստների միջև լաստանավով բեռնափոխադրումներ իրականացնելու համար արդեն կա օպերատոր: «ՍԻ ԸՆԴ ԷՄ» միջազգային ընկերությունն ամենաուշը հունիսի 15-ից շաբաթական երկու անգամ լաստանավը դուրս կբերի ծով՝ 40 վագոնի և 50 բեռնատարի տեղերով: Որ նոր մեխանիզմն աշխատի, Էկոնոմիկայի նախարարի խոսքով, պետությունը, ինչպես խոստացել էր, առայժմ կսուբսիդավորի լաստանավով տեղափոխման ծախսերը, հարավկովկասյան, ռուսական ու վրացական երկաթուղիներն էլ իրենց հերթին զեղչեր կտրամադրեն:
Վահան Քերոբյան (ՀՀ էկոնոմիկայի նախարար) - Արդյունքում մենք կունենանք Հայաստանի երկաթուղային համակարգի կանոնավոր կապ ԵԱՏՄ երկաթուղային համակարգի հետ:
Ներմուծող-արտահանողների համար սա այլընտրանք կդառնա Լարսին, որը վերջին շրջանում, ռուս-ուկրաինական ճգնաժամի պատճառով, ծովային փոխադրումների սահմանափակումների ֆոնին, հատկապես ծանրաբեռնված է՝ նկատեց վարչապետը: Այս պահին վրացական կողմում կուտակված մոտ 12 000 բեռնատարից ավելի քան 1000-ը հայկական են՝ տեղեկացրեց նախարարը: Փոխվարչապետն էլ կանխատեսեց՝ գնալով խնդիրը սրվելու է:
Մհեր Գրիգորյան (ՀՀ փոխվարչապետ) - Կուտակումները ոչ ԵԱՏՄ երկրներից են, ինչը նշանակում է սահմանային հսկողությունը դանդաղել է, և օրական 700 մեքենա թողունակությունը չենք կարողանում ապահովել, քանի որ դրանք ԵԱՏՄ կարգավորումների մեքենաներ չեն ու ավելի դանդաղ են անցնում սահմանը:
ՊԵՏԲՅՈՒՋԵԻ ԵԿԱՄՈՒՏՆԵՐԻ ՊԼԱՆԸ ԳԵՐԱԿԱՏԱՐՎԵԼ Է 30 ՄԻԼԻԱՐԴՈՎ
Քերոբյանն էլ տեղեկացրեց՝ արդեն աշխատում են ռուս ու վրաց գործընկերների հետ, որ հայկական մեքենաները սահմանն առանց խոչընդոտների անցնեն: Լաստանավի գործարկումն էլ, ըստ նրա, տնտեսական աշխուժություն կապահովի: Ներքին տնտեսական ցուցանիշներն էլ վարչապետը ներկայացրեց՝ տարվա առաջին չորս ամսին պետական բյուջեի եկամուտների պլանը գերակատարվել է 30 միլիարդ դրամով: Հունվարից մինչև ապրիլի 20-ն էլ ներառյալ՝ 1 միլիարդ դոլարով աճել է նաև առևտրաշրջանառությունը: Այս տարվա ընթացքում հունվարի 1-ից ապրիլի 20-ը ունեցել ենք 1 միլիարդ դոլարով ավելի առևտրաշրջանառություն, քան 2021 թվականի նույն ժամանակահատվածում էր՝ նշեց վարչապետը:
Նիկոլ Փաշինյան (ՀՀ վարչապետ) - Իհարկե, այստեղ որոշակի դեր ունի գնաճը, բայց մեր բոլոր վերլուծությունները ցույց են տալիս, որ գնաճի դերը այդ ամբողջի մեջ կարող է լինել 15-20 տոկոս, և ոչ ավելին։ Այսինքն՝ մեկ միլիարդ դոլարից ավելի առևտրաշրջանառություն ենք ունեցել այս տարվա 3 ամսում, գումարած ապրիլի 20-ի օրը։
Թվերը լավատեսություն են հաղորդում, բայց վարչապետը նորից է հիշեցնում՝ պետք է լիարժեք իրականացվեն բյուջեով նախատեսված կապիտալ ծախսերը. դրանց առյուծի բաժինը տարածքային կառավարման նախարարությանն է բաժին հասնում: Տնտեսության մեկ այլ խոշոր ճյուղին՝ հանքարդյունաբերությանն էլ, գործադիրն այսօր անդրադարձավ, որոշեց՝ 2023-ի հունվարի 1-ից պղնձի և մոլիբդենի խտահանքի արտահանման տուրք այլևս չի գանձվի: Դրա փոխարեն կվերանայվի ռոյալթիի համակարգը: Պղնձի համաշխարհային գները հիմա թեև բարձր են, բայց ընկերությունները պետք է կարողանան մրցունակ լինել նաև հնարավոր նվազման դեպքում՝ բացատրեց նախարարը: Ասաց՝ իսկ հնարավոր բարձրացման պարագայում էլ համաչափ հարկեր վճարեն պետական բյուջե:
Տիգրան Խաչատրյան (ՀՀ ֆինանսների նախարար) - 10 տոկոսը գերազանցող շահութաբերության պայմաններում գերազանցող շահույթից կվճարվի լրացուցիչ ռոյալթի՝ 15 տոկոս դրույքաչափով։
Թեմայի շրջանակում Փաշինյանն անդրադարձավ Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենայինում Կառավարության ունեցած 15 տոկոս բաժնեմասին, նկատեց՝ դեռ շահարկումներ կան, թե կասկածելի, կոռուպցիոն գործարք է եղել: Ըստ նրա՝ ներդրողը, որը հին բաժնետերերից ձեռք է բերել բաժնեմասը, որոշել է նվիրատվություն անել պետությանը:
Նիկոլ Փաշինյան - Ինչու է ներդրողը որոշել նվիրատվություն անել: Մի շատ պարզ պատճառով. որովհետև նախկինում ասել ենք, որ այստեղ սա մեկ գործարք չէ, այստեղ նկատի ունենք մոտ 4 միլիարդ դոլարի ներդրումային ծրագիր, որի շրջանակներում առանց պետության մասնակցության այդ ծրագիրն ուղղակի չի կարող իրականություն դառնալ: Խոսքը պղնձաձուլարանի կառուցման մասին է, խոսքը նոր ատոմակայանի կառուցման մասին է:
ՄՈԴՈՒԼԱՅԻՆ ՄԱՆԿԱՊԱՐՏԵԶ ԼՈՌՈՒ ՄԱՐԶՈՒՄ
Գործադիրը հավանություն տվեց նաև Վերակառուցման և զարգացման միջազգային բանկի հետ նոր վարկային համաձայնագրի ստորագրմանը. գումարն ուղղվելու է Կրթության բարելավման ծրագրի լրացուցիչ ֆինանսավորմանը: Նախարար Դումանյանի խոսքով՝ 4-6 տարեկան շուրջ 3 հազար երեխայի համար 80 բնակավայրում կստեղծվեն մատչելի նախադպրոցական ծառայություններ, կհիմնանորոգվի, կկահավորվի և կվերազինվի 74 ավագ դպրոց, 200-ն էլ բնագիտական և ինժեներական 5-ական լաբորատորիաներ կունենան: Ծրագրից դուրս էլ Դումանյանը նաև տեղեկացրեց՝ չզեկուցվող հարցերից մեկով Լոռու մարզի Սպիտակ համայնքում նոր մոդուլային մանկապարտեզ կկառուցվի, մեկ այլ աշխատանքային խումբ էլ այս պահին Սյունիքում է:
Վահրամ Դումանյան (ԿԳՄՍ նախարար) - 7 խոշորացված համայքնի 51 բնակավայրում կրթահամալիրների ստեղծման տեղազննման աշխատանքներն են անում:
Դպրոց-մանկապարտեզ կառուցելը կապիտալ ծախսերի ոլորտից է, և անհրաժեշտ է առաջիկա 5 տարվա ընթացքում ճիշտ բաշխել աշխատանքը՝ նշեց վարչապետը: Փոխվարչապետ Մաթևոսյանը մանրամասնեց.
Համբարձում Մաթևոսյան (ՀՀ փոխվարչապետ) - Հանրապետության մասշտաբով նախագծման փուլում այս պահին ունենք 40 դպրոց, մեկնարկած շինարարական աշխատանքները 78-ն են և 37-ը կավարտվեն 2022 թվականին: Մանկապարտեզների մասով նշեմ, որ նախագծման փուլում ունենք 23-ը, մեկնարկած շինարարական աշխատանքներ՝ 88, և 58-ը կավարտվեն 2022 թվականին:
ՈՒՍՈՒՄՆԱՍԻՐՄԱՆ ԵՆԹԱԿԱ ԳՈՒՅՔԻ ՇՐՋԱՆԱԿԸ ԿԸՆԴԼԱՅՆՎԻ
Բացի այս ամենից՝ սուբվենցիոն ծրագրերով էլ կան դպրոց-մանկապարտեզների կառուցման հայտեր: 178 հայտ այս պահին ուսումնասիրվում է՝ ասաց Մաթևոյանը, նկատեց՝ դրանց աննախադեպ մեծ թիվը կապված է Կառավարության համաֆինանսավորման բարձրացման հետ՝ 50-60 տոկոսի փոխարեն՝ արդեն 70-80 տոկոս:
Զեկուցվող հարցերից մյուսն էլ «Ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձմանն» էր վերաբերում: Օրենքը կփոփոխվի, կընդլայնվի այն մարդկանց ցանկը, որոնց գույքը կարող է հայտնվել դատախազության ուսումնասիրության տիրույթում: Օրենքը կտարածվի հայտարարագիր լրացնող բոլոր պաշտոնյաների վրա՝ բացատրեց նախարարը:
Կարեն Անդրեասյան (ՀՀ արդարադատության նախարար) - Եթե ձեր ասածը ճիշտ հասկացա, բոլորին է վերաբերելու, էդ իմաստով՝ միջին օղակն էլ պետք է շատ զգույշ լինի:
2020-ի սեպտեմբերից գործող օրենքի շրջանակում, ըստ վարչապետի, թեև հսկայական աշխատանք է կատարվել, եղած ակնկալիքներն այս պահին չեն արդարացվել: Ըստ Փաշինյանի՝ քանի որ օրենքի սահմանադրականությունն այս պահին վիճարկվում է բարձր դատարանում, դանդաղում է նաև դատական գործընթացը: Դատախազը շտապեց ներկայացնել վերջին տվյալները՝ արդեն դատարան է ներկայացվել 8 հայց՝ 42 մլրդ դրամ արժեքով, մոտ այդքանի ուսումնասիրությունն էլ ավարտված է:
Արթուր Դավթյան (ՀՀ գլխավոր դատախազ) - Ունենք համաձայնության գալու առաջին նախաձեռնությունը և կարծում ենք՝ սա լավ փորձ և ազդակ կլինի, որ առավել նախընտրելի են համաձայնությամբ այս տեսակ խնդիրների լուծումները:
Վարչապետն էլ հիշեցրեց, որ ընթացքի մեջ է Վճռաբեկ դատարանի հակակոռուպցիոն պալատի ձևավորումը: Ինչ վերաբերում դատական համակարգի բարեփոխումներին, դրանք բարդ բնորոշեց, ասաց՝ Կառավարությունը գոհ չէ արձանագրած արդյունքներից:
Նիկոլ Փաշինյան - Բոլոր հարցումները ցույց են տալիս, որ դատական համակարգը, ինչպես ավանդաբար եղել է ամենացածր վստահություն ունեցող համակարգ, այնպես էլ շարունակում է այդպիսին մնալ: Բայց մենք այդտեղ էլ չպետք է նպատակը կորցնենք և պետք է հստակ շարժվենք դեպի անկախ, վստահելի դատական համակարգ ունենալու ուղղությամբ: Ունե՞նք այսօր արդյոք այդպիսի վիճակ, եկեք ուղիղ խոստովանենք՝ ո՛չ, չունենք, պիտի՞ արդյոք հետևողականորեն շարունակենք այս ուղղությամբ աշխատել. այո՛, պիտի հետևողականորեն շարունակենք աշխատել՝ այս գլխից իմանալով, որ դա հեշտ աշխատանք չէ:
Ըստ Փաշինյանի՝ լեգիտիմություն ապահովելով հանդերձ՝ պետք է կարողանալ հաղթահարել նաև այն արմատացած դիմադրությունը, որն առկա է, տեսանելի է դատական համակարգում: