«Հայաստանի զարգացման նախաձեռնություններ» (IDeA) բարեգործական հիմնադրամը ներկայացնում է Գյումրու Բարեկամության այգու ռեկրեացիոն ենթակառուցվածքի տարրերի ճարտարապետական լուծումների մշակման միջազգային բաց մրցույթի հաղթողներին: Երկրորդ փուլի արդյունքներով` ներկայացված 19 նախագծից ժյուրիի անդամներն ընտրել են հաղթողներին 3 անվանակարգում:
IND Architects մոսկովյան բյուրոն հաղթել է միաժամանակ երկու անվանակարգում՝ «Ստանդարտ ճարտարապետական տարրեր» և «Յուրօրինակ ճարտարապետական տարր»:
Վերնիսաժի տաղավարների դիզայնը մշակելիս ճարտարապետներն օգտագործել են հայկական ավանդական ճարտարապետությունում առկա զիգզագաձև տարրերը: Ներկայացված մոդուլները կարող են ձևափոխվել. գծայինը՝ ցուցահանդեսների և տոնավաճառների համար, ալիքաձևը՝ հանրային սննդի տարածքի համար, շրջանաձևը՝ նույն արհեստն ունեցող վարպետների թեմատիկ միավորման համար: Տաղավարների բազամազանությունն իրագործելի է ձևափոխվող փայտե կոնստրուկցիաների և ձգվող հովանիների շնորհիվ, որոնք իրենց նախշերով հիշեցնում են հայկական նրբաճաշակ գորգ: Վերնիսաժը նախատեսված է շուրջամյա գործածության համար:
Այգեգործության դպրոցի տաղավարի կոնցեպցիան ոգեշնչված է քաղաքի արհեստագործության պատմությամբ և արտացոլում է ազգային արվեստների յուրահատկությունը: Մետաղական պրոֆիլներից կազմված ներքին կարկասը ստեղծված է օրթոգոնալ ցանցի հիման վրա, որը թույլ է տալիս տաղավարը դարձնել մոդուլային: Շարժական միջնապատերը կարող են ձևափոխել ինտերիերի տարածքը՝ ըստ միջոցառման անհրաժեշտ ձևաչափի. տոնավաճառ, վերնիսաժ, դասընթացներ, վարպետության դասեր, ազատ ժամանցի ապահովում: Տաղավարի տանիքը կծածկվի կանաչապատ տարածքով:
«Փոքր ճարտարապետական ձևեր» անվանակարգում հաղթել է SULIMAN, RAKOVSKAYA & SOFOYAN Հայաստանից և Ռուսաստանից համատեղ ներկայացված կոնսորցիումը: Այգու նստարանների դիզայնը մշակելիս ճարտարապետները ձգտել են գտնել առասպել և ներկայացնել Հայաստանի մշակութային ծածկագիրը: Փայտն ու կարծր քարը միաձուլվում են այնպես, որ փայտն ամբողջությամբ և հավասարապես բոլոր կողմերից կարողանա շնչել: Քարե հարթ մակերեսներին հնարավոր է զետեղել գեղարվեստական կամ տեղեկատվական գրաֆիկական հարթաքանդակներ, որոնք մարդկանց կպատմեն տեղանքի մասին: Նստարանի երկարությունը կարող է փոփոխվել կախված համատեքստից՝ հավաքվելով գծային և խմբային կոմպոզիցիաներով:
Մրցույթը մաս է կազմում այգու համալիր զարգացման նախագծի՝ արտացոլելով քաղաքի ինքնատիպությունն ու միջազգային փոխօգնության գաղափարը: Մրցույթին ընդհանուր գրանցվել էր 84 հայտ 16 երկրից և 37 քաղաքից: Ակտիվ մասնակցություն էին ունեցել նաև լոկալ ճարտարապետները, որոնց թվում՝ երկու համագործակցություն:
Հաղթողների ընտրությունն իրականացվել է մասնագիտական ժյուրիի առցանց քվեարկության միջոցով: Մասնակիցների գնահատման չափորոշիչներն են եղել աշխատանքների համապատասխանությունը նախագծման սկզբունքներին՝ Ֆունկցիոնալությունը, էկոլոգիականությունը, էրգոնոմիկությունը, իրագործման իրատեսականությունը: Հաշվի է առնվել նաև առաջարկի համապատասխանությունը տեխնիկական առաջադրանքին, ճարտարապետական տեսքը, իրագործման ընդհանուր արժեքը և տեղի ինքնության արտահայտման լուծումները, մասնավորապես՝ ժամանակակից լուծումների համադրումը Հայաստանի մշակութային համատեքստում:
Մասնագիտական ժյուրիի կազմում էին «Ատլաս» խորհրդատվական բյուրոյի գլխավոր տնօրեն Ալեքսանդրա Սիտնիկովան, ճարտարապետ և հետազոտող Անդրեյ Իվանովը, ՀՀ Քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի տեղակալ Նունե Պետրոսյանը, Karres en Brands ճարտարապետական բյուրոյի գործընկեր Դարիուս Ռեզնեկը, Openfabric լանդշաֆտային բյուրոյի համահիմնադիր Ֆրանչեսկո Գարոֆալոն, OFFCON բյուրոյի գլխավոր ճարտարապետ և գործընկեր Ֆյոդոր Ռաշևսկին, Glaßer und Dagenbach GBR բյուրոյի համահիմնադիր և լանդշաֆտային ճարտարապետ Ուդո Դագենբախը, ՀՀ Շիրակի մարզպետի օգնական Էմմա Բաղդասարյանը, Թաթարստանի Հանրապետության նախագահի օգնական Նատալիա Ֆիշման Բեկմամբետովան և «Հայաստանի զարգացման նախաձեռնություններ» (IDeA) հիմնադրամի Գործառնությունների տնօրեն Ելենա Աբովյանը:
«Կյանքը շարունակվում է, և չնայած այն ամենին, ինչ կատարվեց, մենք կկառուցենք նոր Հայաստան մեր երեխաների համար: Վերականգնված և վերաիմաստավորված Բարեկամության այգին կդառնա մի յուրօրինակ հանրային վայր, որը կխթանի զբոսաշրջությունն ու կզարգացնի քաղաքի ենթակառուցվածքները: Այս առումով միջազգային մրցույթն հնարավորություն ընձեռեց երիտասարդ, տաղանդավոր ճարտարապետներին իրենց ներդրումն ունենալ հարուստ պատմությամբ, մշակույթով և ավանդույթներով հայտնի Գյումրի քաղաքում: Հաղթողները կդառնան քաղաքի նոր, ժամանակակից հանրային տարածքի համահեղինակներ: Մեզ համար չափազանց կարևոր է, որ գյումրեցիներն ակտիվ մասնակցությունն են ցուցաբերում այգու կոնցեպտուալ նախագծման փուլում և կարևորում են միջազգային մրցույթի անցկացումը, որը նոր փորձ ձևավորելուց բացի, արտացոլում է զբոսայգու հիմնական գաղափարը՝ բարեկամության խորհուրդը: Այս նախագիծը միավորել է բազմաթիվ մարդկանց և իրապես դառնալու է բարեկամության ու երախտագիտության այգի»,- ասել է IDeA հիմնադրամի համահիմնադիր Ռուբեն Վարդանյանը:
«Փոքր ճարտարապետական ձևերն իրենց նշանակությամբ տեղակապված չեն տարածքի հետ: Դա լեզու է, որով քաղաքը խոսում է իր բնակիչների և հյուրերի հետ: Այն երկրի արդիականության աստիճանի ունիվերսալ չափանիշ է՝ զարգացած, հանրային, քաղաքային կյանք, որը կարիք ունի որակյալ տարածքների, այդ թվում՝ փոքր ճարտարապետական ձևերով»,-ասում է OFFCON բյուրոյի գլխավոր ճարտարապետ եւ գործընկեր Ֆյոդոր Ռաշևսկին:
«Հիմնական չափորոշիչները, որոնցով ես առաջնորդվել եմ ընտրություն կատարելիս, հետևյալն են՝ առաջարկի կրեատիվություն և կոմպոզիցիայի որակ: Գաղափարները շատ ոգեշնչող են և յուրօրինակ, հրաշալի կլինի տեսնել դրանց իրականացումը: Փոքր ճարտարապետական ձևերը հետաքրքիր են լայն իմաստով: Իրենց մասշտաբների շնորհիվ, դրանց հնարավոր է իրականացնել սահմանափակ բյուջեով»,- ասում է Openfabric լանդշաֆտային բյուրոյի համահիմնադիր Ֆրանչեսկո Գարոֆալոն:
«Մասնակիցների աշխատանքներում ինձ հետաքրքիր էր տեսնել, թե որքան հաջող են նրանք ներկայացրել Հայաստանի մշակութային յուրահատկությունը և տեղի ինքնությունը ժամանակակից ճարատարպետական լուծումներում: Շատ հաճախ այգու առանձին տարրերն ավելի կարևոր են, քան այգու դիզայնի ցանկացած այլ ասպեկտ, և մրցույթը դրանց ձևավորման պատասխանատվությունը ստանձնելու յուրահատուկ հնարավորություն էր»,- ասում է Karres en Brands ճարտարապետական բյուրոյի գործընկեր Դարիուս Ռեզնեկը:
Այգին տեղակայված է քաղաքի հյուսիսային հատվածում՝ պատմական, բնակելի և արդյունաբերական թաղամասերի միջև: Քաղաքի կենտրոնական փողոցը միացնում է Գյումրու բոլոր գլխավոր տեսարժան վայրերն ու հանրային տարածքները: Վերականգնված այգին կդառնա առաջին ժամանակակից կանաչ տարածքը տեղի բնակիչների և զբոսաշրջիկների համար ավելի հայտնի դարձող Գյումրի քաղաքի այդ հատվածում:
