44-օրյա պատերազմի զոհերի հիշատակը մեկ րոպե լռությամբ հարգելուց հետո պաշտոնապես տրվեց Հայաստան-Եվրախորհրդարան բարեկամական երրորդ խմբի մեկնարկը։ Բելգիայի թագավորությունում Հայաստանի դեսպանատանը նոյեմբերի 9-ին բարեկամական մթնոլորտ էր։ Խորհրդանշական նուռ, եվրապատգամավորների կոստյումներին փայլող եռագույն կրծքանշան…
Ներկա էին քաղաքական գրեթե բոլոր խմբակցությունները ներկայացնող և Հայաստանի ու Արցախի բարեկամ եվրապատգամավորներ Բուլղարիայից, Ֆրանսիայից, Սլովենիայից, Իսպանիայից, Կիպրոսից, Հունաստանից։ Եկել էին ևս մեկ անգամ հաստատելու՝ Հայաստանի և Արցախի ժողովուրդը մենակ չէ։ Բարեկամական խմբի նախագահ կիպրացի եվրապատգամավոր Լուկաս Ֆուրլասը շեշտեց, որ Հայաստանն իր անկախության երեսուն տարիների ընթացքում դժվարին ճանապարհ է անցել, բայց հավատարիմ է մնացել իր արժեքներին, պատմությանն ու մշակույթին։
Լուկաս Ֆուրլաս (ԵԽ պատգամավոր, ԵԽ-Հայաստան բարեկամական խմբի նախագահ) - Մեկ տարի առաջ հայ ժողովրդի ապրած պատերազմի օրերին մեծագույն հիասթափություն էր տեսնել ԵՄ-ի երկակի չափորոշիչները։ Ճշմարտությունն այն է, որ որևէ հստակ քայլ չձեռնարկվեց Ադրբեջանին սանձելու համար։ ԵՄ-ն պետք է ամեն ինչ անի, որ այդ մարդկային ոճրագործություններն անպատիժ չմնան։ Գործն ավելի բարձրաձայն է խոսում, քան բառերը։ Որպես բարեկամական խմբի նախագահ՝ խոստանում եմ երբեք մենակ չթողնել հայ ժողովրդին։ Ձեր արած յուրաքանչյուր գործի մեջ ուժեղ ոգի կա, և դրա համար էլ սատարում ենք ձեզ։
Երրորդ բարեկամական խումբն ունի երեսունից ավելի անդամ, դեռ մեկ տարի առաջ է ձևավորվել, սակայն կորոնավիրուսի համավարակով պայմանավորված՝ սահմանափուկների արդյունքում միայն հիմա պաշտոնապես մեկնարեց: Ի համալրում դրա՝ համեստ, բայց խորհրդանշական կերպով նշվեց նաև Հայաստանի Հանրապետության անկախության 30-ամյակը։ Մեր երկրի դեսպան Աննա Աղաջանյանի խոսքով՝ էական էր հենց նոյեմբերի 9-ին ազդարարելը:
Աննա Աղաջանյան (Բելգիայում ՀՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան, ԵՄ-ում ՀՀ մշտական ներակայացուցիչ) - Մեզ համար էական էր, որ այն մարդիկ, ովքեր մեր կողքին էին պատերազմի օրերին, այսօր էլ ներկա են և շարունակում են հայ ժողովրդի խնդիրները պահել օրակարգում և պահանջել, որ Եվրոպական կառույցները, երկրները և առհասարակ միջազգային կառույցներն ու հասարակությունը չմոռանան այս հարցի մասին, որ այն դեռ կարգավորված չէ։ Այդ առումով շատ կարևոր է մեր բարեկամների ներկայությունը եվրախորհրդարանում:
ԵԽ-ում Հայաստանի հարցերով զեկուցող Անդրեյ Կովաչևը նշում է՝ ջերմ մթնոլորտում տոնում ենք Հայաստանի անկախության 30 ամյակը, երրորդ բարեկամական խմբի մեկնարկը, բայց չենք մոռանում, որ մինչ օրս էլ Արցախի ժողովուրդը վտանգված է, հիմնարար սկզբունքները խախտված։
Անդրեյ Կովաչև (ԵԽ պատգամավոր, Հայաստանի հարցերով զեկուցող) - Հայաստանն ու հայ ժողովուրդը եվրախորհրդարանում շատ բարեկամներ ունեն, և արդար դատն (Fair cause) ու մարդկային ողբերգությունը մեզ միշտ առաջ են մղում։ Փորձում ենք խաղաղությունը վերականգնել և սատարում ենք հաշտեցմանը, քանի որ երիտասարդ սերունդները պետք է խաղաղության մեջ ապրեն։ Սա մեր հիմնական նպատակն է, և այդ պատճառով էլ եվրախորհրդարանում շատերն են այսօր մտահոգ։ Աղետալի դեպքերից մեկ տարի անց էլ տասնամյակ շարունակ հաստատված, նույնիսկ Ադրբեջանի կողմից ընդունված հիմնարար սկզբունքները խախտվում են։ Ուժի չկիրառումը հիմնարար սկզբունք է, որը, ցավոք, հիմնական առաջնություն դարձավ տարածքային շահի համար։ Սա մարդկության և քաղաքակրթության մեծագույն ձախողում է։
Հայաստան-ԵԽ բարեկամական խմբի համար կարևոր է Արցախի վաղվա օրը։ Իսպանիայից եվրապատգամավոր Ջորդի Սոլեն ասում է՝ արցախցու՝ ժողովրդավար պայմաններում ազատ ինքնորոշման իրավունքի իրացումն ավելի քան հրատապ է։
Ջորդի Սոլե (ԵԽ պատգամավոր) - Մենք պետք է ճնշում գործադրենք եվրոպական կառույցների, այդ թվում՝ Եվրախորհրդարանի վրա, որպեսզի հրադադարի բոլոր կետերը հարգվեն և կյանքի կոչվեն։ Միջազգային իրավունքը պետք է հարգվի, հատկապես՝ ռազմագերիների հարցում։ Իսկ մյուս ամենակարևոր հարցը, որ պետք է լուծում գտնի, Արցախի կարգավիճակի հարցն է։ Եվրոպական խորհրդից պետք է պահանջենք, որ ակտիվ լինի։
Ֆրանսուա Քսավիե Բելամի (ԵԽ պատգամավոր) - Ուզում եմ, որ Հայաստանի և Արցախի ժողովուրդն իմանա, թե որքան շատ եմ մտածում իրենց մասին։ Թվում է, թե սարսափելի պատերազմը ավարտվել է, բայց իրականում չի ավարտվել։ Սպառնալիքը դեռ ներկա է, և հենց դրա համար այսօր, առավել, քան երբևէ, կենսական նշանակություն ունի, որ մենք կարողանանք բարեկամական խումբը համակարգված կերպով կյանքի կոչել։ Եվրոպան պարտավոր է սատարել Հայաստանին, քանի որ մեզ քաղաքակրթության և հսկայանան ժառանգության թելերն են կապում։ Հենց այդ ինքնության և ժառանգության արդյունքում է այսօր հայը հարձակման ենթարկվում, և մեր պարտքն է պաշտպանել։ Եվրոպան պատերազմի օրերին Հայաստանի կողքին չեղավ, այսօր պետք է լինի, և ավելի ազդեցիկ, քան երբևէ։
Կոստաս Մավրիդես (ԵԽ պատգամավոր) - Քաղաքականությունից զատ՝ սա ինձ համար անձնական հարց է։ Բարձր եմ գնահատում, որ հայ ժողովուրդը հավատարիմ է մնացել իր ինքնությանն ու արժեքներին։ Դա հենց այն է, ինչը մեզ միավորում է։ Հայերը պետք է իմանան, որ երբեք մենակ չեն եղել և չեն լինի։ Մենք միշտ նրանց կողքին ենք լինելու։
Բարեկամության խմբի շատ անդամներ մեծ ավանդ ունեն նախորդ ամիսներին Եվրախորհրդարանի մի շարք կարևոր բանաձևերի ընդունման հարցում։ Երեկոյի ընթացքում ևս նրանք խոստացան, որ նույն եռանդով շարունակելու են իրենց լուման ներդնել արդարության վերականգնման գործում։ Իսկ ընտանեկան լուսանկարը կմնա որպես բարեկամական հարաբերությունների ապացույց։