«Բարի վերադարձ 70-ականներ». համաշխարհային մամուլը Գերմանիայում արձանագրված ավելի քան 7 տոկոս գնաճի մասին լուրը հենց այսպես է վերնագրել: Եվրագոտու երկրներից Իսպանիայում էլ այն հասել է գրեթե 10 տոկոսի:
Սրանք վերջին մի քանի տասնամյակների ամենաբարձր ցուցանիշներն են այդ երկրներում, ինչը պայմանավորված է Ուկրաինայում տեղի ունեցող իրադարձությունների ֆոնին էներգակիրների բարձր գներով և մատակարարման շղթաների հետ կապված խնդիրներով: Մեր երկիրը ևս զերծ չի մնացել գնաճային միտումներից:
Հայկ Ավետիսյան (ՀՀ ԿԲ դրամավարկային քաղաքականության վարչության պետ) - Բոլոր երկրներում 30-40 տարի առաջ են վերջին անգամ նման գնաճային երևույթներ տեղի ունեցել, հատկապես զարգացած երկրներում: Զարգացող երկրները, կարելի է ասել, մի փոքր ավելի լավ վիճակում են, ինչու, որովհետև ունեցել են ավելի մոտ հորիզոնականներում նման բարձր գնաճային երևույթներ: Բայց էս երկրների համար դա աննախադեպ գնաճային միջավայր է: Այստեղ ամենամեծ վտանգը ոչ թե այն է, թե ինչու է գնաճը առաջացել, այլ թե ինչ կարող է հետագայում առաջանալ այդ երկրների տնտեսությունների համար:
Գնաճը աշխարհի զարգացած երկրներում կարճաժամկետ առումով բացասական է, սակայն երկարաժամկետում կան նաև դրական կողմեր՝ նշում է տնտեսագետ Արմեն Քթոյանը:
Արմեն Քթոյան (ՀՊՏՀ վիճակագրության ամբիոնի վարիչ) - Փորձը ցույց է տալիս, որ երկարաժամկետ հատվածում դա բերում է տնտեսության արտադրողականության ավելացմանը, այն առումով, որ բարձր գնաճը, հումքի, նյութերի գների բարձր մակարդակը արտադրողներին ստիպում է էլ ավելի նոր, նորարարական մոտեցումներ կիրառել, նորույթներ ներդնել արտադրական պրոցեսում, որը ինքնարժեքի նվազեցման ու գների նվազեցմանը նպաստող գործոն է:
«Մեր երկրում գնաճը պայմանավորված է առաջարկի գործոններով՝ կապված ներմուծվող մի շարք ապրանքների հետ, և պահանջարկի գործոններով՝ հիմնականում պայմանավորված զբոսաշրջության ոլորտում սպասվող դրական զարգացումներով»,- Հայաստանի Կենտրոնական բանկի առաջին եռամսյակի հաշվետվության մեջ է նշվում: Ըստ կառույցի կանխատեսման՝ առաջին եռամսյակում գնաճը դեռևս կպահպանվի նպատակային 4 տոկոս ցուցանիշից բարձր մակարդակում: Ամեն ինչ կախված է քաղաքացիների վարքագծից՝ նշում է Հայկ Ավետիսյանը:
Հայկ Ավետիսյան - Եթե մեր մարդկանց վարքագծում, մեր հասարակության, մեր բոլորի վարքագծում՝ և՛ ներդրողների, և՛ սպառողների վարքագծում, էական սպասումներ չեն փոխվում որևէ ուղղությամբ, այսինքն` որպեսզի այդ իմ ասած վարքագծային փոփոխությունները տեղի ունենան, եթե նման սպասումներ չեն փոխվում, մենք համարում ենք, որ իրավիճակը կառավարելի է:
Իրավիճակի կարգավորման համար Կենտրոնական բանկը շաբաթներ առաջ բարձրացրել է վերաֆինանսավորման տոկոսադրույքը, և ռիսկերի պահպանման դեպքում այն դարձյալ կվերանայվի: Մասնագետների գնահատմամբ` գնաճը զարգացող երկրներում հատկապես խոցելի է սոցիալական առումով:
Արմեն Քթոյան - Մենք ապրում ենք պարենամթերքի գների երկնիշ աճի պայմաններում` մեր ներքին շուկաներում, և դա լուրջ մարտահրավեր է նաև կառավարության համար: Այստեղ այլ բան, քան հասցեական աջակցության ցուցաբերումը, դժվար է, այսպես այլ բան մտածված էլ չէ: Կամայական աջակցությունը ենթադրում է որոշակի բյուջետային ծախսերի կատարում, իսկ դրա ներուժը այսօր մենք չունենք:
Այս տարի Հայաստանում գնաճը 4 տոկոսից բարձր կլինի, սակայն հաջորդ տարի, Կենտրոնական բանկի գնահատականներով՝ կմոտենանք նախանշված թիրախին:
Հեղինակ` Նիկոլայ Ավետիսյան